CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỚI ANH HÙNG VŨ TRỤ G.S. TITÔP
21 Tháng 09 Năm 2011 / 3949 lượt xem
Chu Thị Ngọc Lan
Bảo tàng Hồ Chí Minh
1. Liên Xô, trụ cột của phe XHCN cuối những năm 50 đầu những năm 60 của thế kỷ XX, luôn là nước dẫn đầu và đạt nhiều thành tích trong nghiên cứu, chinh phục vũ trụ. Từ Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm theo dõi đến những sự kiện trọng đại này. Mỗi khi Liên Xô thực hiện thành công các chuyến bay vào vũ trụ, Người đều viết bài tuyên truyền về những thành công đó, đồng thời gửi điện chúc mừng và cho rằng thắng lợi của nhân dân Liên Xô anh em cũng là thắng lợi chung của các nước XHCN.
Tiếp theo chuyến bay thế kỷ của nhà du hành vũ trụ Liên Xô Gagarin - người đầu tiên của thế giới bay vào vũ trụ trên con tàu Phương Đông I (12/4/1961), 4 tháng sau, Liên Xô lại phóng thành công tàu vũ trụ Phương Đông II do G. Titốp điều khiển (6- 7/8/1961).Nhận được tin vui, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi điện chúc mừng tới đồng chí Khơrútsốp - Bí thư thứ nhất BCHTƯ Đảng Cộng sản, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô.
Tàu vũ trụ Phương Đông II sau 25 giờ 11 phút đã bay được 17 vòng trái đất với hơn 703 nghìn cây số. Với sự kiện này, nhà du hành vũ trụ Titốp đã chứng minh rằng con người có thể sống và làm việc trong tình trạng không trọng lượng trong vũ trụ. Và ông là người đầu tiên thực hiện việc điều khiển con tàu bằng tay trong mọi chế độ, là người đầu tiên trên thế giới chụp ảnh bề mặt trái đất, bầu trời, mặt trăng và tiến hành những thí nghiệm y sinh quan trọng từ vũ trụ, liên lạc bằng rađio... Những ghi chép chi tiết về cảm giác của mét nhà thử nghiệm thực thụ khi đang bay là những trang tài liệu vô giá đối với ngành y học vũ trụ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất vui trước thành công của tàu vũ trụ Phương Đông II và nhà du hành vũ trụ Titốp. Người ®· đọc những bài báo nói về sự kiện đặc biệt này: “Thành tựu to lớn chưa từng thấy”, “25 giờ trong vũ trụ”, “Người vũ trụ thứ hai là ai?” trong Tạp chí “Thời mới” số 33 (16/8/1961), bản tiếng Pháp và để lại những dòng bút tích. Đồng thời, để ca ngợi những thành tựu đó, để mỗi người dân Việt Nam hiểu và cùng chia vui với nhân dân Liên Xô, dưới bút danh TL, Người còn viết bài “Vượt hơn 1428 lần” đăng báo Nhân dân 10/8/1961,“Hai chế độ, hai kết quả” đăng báo Nhân dân 16/8/1961, và mời nhà du hành vũ trụ Titốp sang thăm Việt Nam.
2. Tháng 1 năm 1962, Anh hùng phi công vũ trụ Liên Xô - Thiếu tá German Titốp đã sang thăm Việt Nam. Vinh dự lớn lao, ngoài sức tưởng tượng của ông là ông đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh đón tiếp thân mật tại ngôi nhà sàn. Cũng như những vị khách quý khác, German Titốp được Người đưa ra thăm vườn cam và được tặng những quả cam do chính tay Người chăm sóc. Chủ tịch Hồ Chí Minh là một người bạn đặc biệt của nhân dân Liên Xô, và German Titốp cũng là một trong những người bạn đặc biệt của Người. Thay mặt Đảng, Chính phủ và Quốc hội Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng Huân chương Anh hùng Lao động Việt Nam cho G. Titốp (Lệnh số 4- LCT do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký ngày 20/1/1962). Tối ngày 21/1/1962, tại buổi chiêu đãi Anh hùng phi công vũ trụ Liên Xô, trong lời phát biểu Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ý nghĩa, niềm tự hào của nhân dân thế giới trong đó có nhân dân Việt Nam trước “kỳ công của người phi công anh hùng Liên Xô” G. Titốp. Vui mừng đón tiếp đồng chí Titốp, Người mong mọi người “cần học tập nơi đồng chí Titốp những đức tính cao quí, như trí tuệ dồi dào, tinh thần anh dũng, đức tính kiêm tốn, chí khí kiên quyết, vượt tất cả mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ”[1].
Sau đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Anh hùng vũ trụ G.Titốp ông đi thăm thành phố Hải Phòng và thăm Hồng Quảng (nay là Quảng Ninh), thăm vịnh Hạ Long. Người đã lấy tên Titốp đặt cho một hòn đảo nhỏ xinh đẹp. Trong buổi mít tinh của hơn một vạn cán bộ, bộ đội, công nhân và nhân dân khu mỏ Hồng Quảng ở thị xã Hòn Gai chào mừng Anh hùng vũ trụ Titốp, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: Đồng chí Titốp đến thăm Việt Nam, mang đến cho nhân dân Việt Nam tình đoàn kết anh em ruột thịt, và mang không khí chiến thắng để cổ vũ nhân dân ta quyết tâm hoàn thành thắng lợi sự nghiệp xây dựng CNXH và đấu tranh thống nhất nước nhà. Người kêu gọi nhân dân khu mỏ thi đua sản xuất, thực hành tiết kiệm và hứa: Đơn vị nào, xí nghiệp nào, tổ nào hoàn thành vượt mức kế hoạch, Người sẽ đề nghị với đồng chí Titốp tặng cho danh hiệu “ Titốp”. Ngày 22/1/1962, đáp lại sự đón tiếp nồng hậu của hơn hai vạn nhân dân và các chuyên gia Liên Xô, Trung Quốc làm việc tại Hải Phòng, Anh hùng vũ trụ Titốp đã nói: “Chính vì để duy trì hòa bình, để cho mọi người được hưởng giấc ngủ ngon lành, để mỗi buổi sớm mai ngủ dậy được nhìn thấy bầu trời trong sáng, mà những nhà du hành vũ trụ Liên Xô đã thực hiện các chuyến bay vào vũ trụ”[2].
Trong những ngày ở thăm Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Anh hùng vũ trụ G.Titốp gặp gỡ các nhà làm công tác khoa học và giảng dạy Việt Nam, liên hoan với thanh niên thủ đô, thăm bảo tàng Cách mạng Việt Nam và dự mít tinh của nhân dân thủ đô chào mừng Anh hùng vũ trụ Titốp. Tại câu lạc bộ Quốc tế Hà Nội, sau khi đồng chí Titốp kể về tài năng, trí tuệ của các nhà khoa học, kỹ sư, công nhân Liên Xô đã sáng tạo ra vệ tinh nhân tạo, tàu vũ trụ, thực hiện ước mơ từ ngàn xưa của con người là bay vào vũ trụ, Người đã căn dặn cán bộ khoa học và giảng dạy Việt Nam phải ra sức nguyên cứu, học tập khoa học tiến tiến của Liên Xô, học tập tính dũng cảm, kiên cường, kiêm tốn của đồng chí Titốp. Thăm bảo tàng Cách mạng Việt Nam, Anh hùng vũ trụ Titốp đã đứng rất lâu trước mô hình hang Pác Pó, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và lãnh đạo cách mạng Việt Nam trước cách mạng tháng Tám và phòng trưng bày giới thiệu sự trưởng thành của quân đội nhân dân Việt Nam. Đặc biệt, trong buổi gặp gỡ với thanh niên thủ đô, những người bạn cùng lứa tuổi với mình, người con ưu tú Xô Viết đã kể về phong trào thi đua của thanh niên Liên Xô và bày tỏ lòng kính phục đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Mặc dù còn rất trẻ, chúng ta ao ước có một nghị lực, sức làm việc như Bác Hồ. Tôi mong tất cả chúng ta ai cũng có tình yêu cuộc sống, yêu công việc, vui vẻ, yêu đời như Bác Hồ”[3].
Có thể nói, đây là cuộc đón tiếp đặc biệt mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành cho Anh hùng vũ trụ G. Titốp. Người đã cùng ông đi thăm nhiều nơi, dành cho ông những lời chúc tốt đẹp và tình cảm chân thành. Được đến thăm Việt Nam, được Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân Việt Nam nồng hậu đó tiếp, G. Titốp đã tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh cuốn sách “ 700000 kilômét trong vũ trụ”, kèm theo bức chân dung mình. Cuốn sách dày 140 trang gồm 7 chương, G. Titốp kể lại thời thơ ấu, tuổi thanh niên, quá trình tập luyện chuẩn bị cho chuyến bay, 25 giờ bay trong vũ trụ, v.v.. và đặc biệt vể những cuộc gặp gỡ chúc mừng nhà du hành vũ trụ ở Liên Xô và ở Cộng hòa dân chủ Đức....
Trên trang đầu cuốn sánh là lưu bút của tác giả với lời để tặng: “Kính tặng Bác Hồ với lòng biết ơn
G. Titốp
24/01/62”
Cuốn sách hiện nằm trên giá sách phòng làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở tầng 2 của nhà sàn.
Sau đó, tháng 6 năm 1963, nhân sự kiện hai con tàu vũ trụ Phương Đông V và Phương Đông VI do nhà du hành vũ trụ Bưcôpxki Valeri và nữ du hành vũ trụ đầu tiên trên thế giới Valentina Têrêscôva điều khiển được phóng thành công vào vũ trụ, theo ý của Người hai cây Y lan (Cây lan vũ trụ) được trồng làm kỷ niệm ở cạnh bờ ao cá, phía trước lối đi vào nhà sàn. Giờ đây, hai cây lan vũ trụ vẫn còn đó, dáng thẳng đứng vươn lên bầu trời như hai con tàu vũ trụ sóng đôi.
Trong một lần trả lời phỏng vấn đài phát thanh Matxcơva, anh hùng vũ trụ G. Titốp, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam tâm sự: “Số phận đã đưa tôi đến Việt Nam năm 1962. Chính phủ Việt Nam đã mời tôi đến Hà Nội. Khi đó, lần đầu tiên tôi đã được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tôi cho rằng trong đời tôi có ba tình yêu lớn: hàng không, vũ trụ và Việt Nam”[4]. Sau đó, khi Liên Xô chuẩn bị đào tạo một nhóm các nhà du hành vũ trụ quốc tế từ các nước XHCN theo chương trình Interkosmos, G.Titốp đã đề nghị các đồng chí Việt Nam tham gia và đề xuất cử Đại tá Phạm Tuân theo khóa huấn luyện của chương trình này (người sau này đã bay vào vũ trụ cùng với nhà du hành vũ trụ Liên Xô Victor Gorbatcô năm 1980). Những năm cuối đời, ông giữ cương vị Chủ tịch Hội hữu nghị Xô-Việt. Năm 2000, G. Titốp qua đời. Mùa thu năm 2005, bà Tamara Titốpva, vợ của Anh hùng vũ trụ Titốp sang thăm Việt Nam. Bà đã đến thăm hòn đảo mang tên Titốp ở vịnh Hạ Long vµ rất cảm động khi thấy ở Việt Nam, mọi người vẫn nhớ tới người chồng thân yêu của bà.
Đã hơn 40 năm kể từ khi Anh hùng vũ trụ G. Titốp sang thăm Việt Nam, song hồi ức về chuyến thăm Việt Nam, cuộc gặp gỡ với Chủ tịch Hồ Chí Minh tại ngôi nhà sàn, được nhân dân Việt Nam nhiệt thành đón tiếp vẫn luôn là những kỷ niệm đẹp. Đó là biểu hiện sinh động về một thời kỳ hào hùng của ngành vũ trụ Liên Xô, về tình hữu nghị thắm thiết giữa Việt Nam – Liên Xô do Chủ tÞch Hồ Chí Minh dày công vun đắp./.
[1]Hồ Chí Minh, Toàn tập, .Nxb. CTQG, H,.2002, t.10, tr.499 ).
[2] Báo Nhân dân ,ngày 23/1/1962
[3] Báo Nhân dân, ngày 24/1/1962
[4] A.Lenxốp: Gherman Titốp, Tạp chí Đoàn kết, số 6, tháng 11 năm 2006