Nhà sàn

Sau gần bốn năm tiến hành công cuộc khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh, ở miền Bắc Việt Nam cơ sở vật chất của xã hội bước đầu được củng cố và phát triển, đời sống nhân dân đã phần nào được nâng cao, Trung ương Đảng, Bộ Chính trị mong muốn xây dựng một ngôi nhà mới để Chủ tịch Hồ Chí Minh có nơi ở, làm việc được tốt hơn. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đồng ý với ý định này của Trung ương sau buổi gặp mặt đại biểu các dân tộc thiểu số Việt Bắc tại Phủ Chủ tịch và sau chuyến đi thăm một số nơi của tỉnh Thái Nguyên. Người nói với anh em: Trung ương đề nghị xây cho Bác một ngôi nhà mới, Bác nghĩ: nên làm một căn nhà nho nhỏ ở phía bên kia bờ ao theo kiểu nhà đồng bào dân tộc ở Việt Bắc, giống như ngôi nhà Bác đã từng ở trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp.
Kiến trúc sư Nguyễn Văn Ninh, người có vinh dự được giao nhiệm vụ thiết kế và thi công nhà sàn Bác Hồ đã kể lại như sau:
Trong thời gian Bác đi công tác vắng, đơn vị chúng tôi được giao nhiệm vụ thi công xây dựng Nhà sàn của Bác. Bằng mọi cách, ngôi nhà phải được xây cất xong trước ngày Bác về. Chúng tôi thi nhau làm. Quả nhiên, trước hôm Bác về, mọi việc đều đâu vào đấy. Nhìn ngôi Nhà sàn hai gian thoáng đãng, tầng dưới bốn phía để trống, tầng trên chia làm hai phòng, một phòng Bác ở, một phòng Bác làm việc, xung quanh là hành lang rộng có mành che, chúng tôi vừa mừng, vừa hồi hộp. Không biết việc làm của chúng tôi có vừa lòng Bác không? Chúng tôi chỉ mong Bác về để được trực tiếp nghe ý kiến Bác. Như đọc được ý nghĩ của chúng tôi, quả nhiên hôm sau, Bác tổ chức một bữa tiệc liên hoan ngay tại ngôi nhà chúng tôi vừa dựng. Không khí buổi liên hoan sao vừa thiêng liêng vừa đầm ấm lạ lùng. Đó là hình ảnh của một người cha hiền dịu trong gia đình và đàn con xúm xít chung quanh. Sau khi phát huy hiệu của Bác cho từng anh em chúng tôi, Bác khen:
- Các chú làm như thế là nhanh, tốt, đảm bảo thời gian nhưng còn một khuyết điểm. Các chú có biết khuyết điểm gì không?
Anh em chúng tôi đưa mắt nhìn nhau lo lắng. Tôi giơ tay xin Bác cho nói: Thưa Bác, so với ý Bác dặn thì có tốn kém hơn đôi chút ạ.
Bác cười chòm râu bạc rung nhè nhẹ:
- Chú nói đúng.
Tôi vội đỡ lời: Thưa Bác làm nhà để Bác ở, chúng cháu ai cũng cố gắng làm tốt, làm đẹp. Trong phần việc của mình mỗi người thêm thắt một ít, cộng lại tốn kém hơn đôi chút, nhưng chúng cháu muốn Bác ở nhà đẹp hơn, tốt hơn.
Nghe tôi nói xong, Bác chỉ lên nhà bảo:
- Nước ta còn chưa giàu, dân ta còn khổ, chưa đủ nhà ở. Bác ở như thế này là tốt lắm rồi, các chú không phải lo cho Bác.
Hôm đó là ngày 18-5-1958. Và kể từ hôm đó, Bác chính thức dọn từ ngôi nhà nhỏ bên kia hồ sang ở Nhà sàn.
Trư­ớc khi thiết kế ngôi Nhà sàn gỗ của Bác tại Phủ Chủ tịch (tầng trên có hai phòng, một phòng Bác dùng làm việc, một phòng nghỉ. Còn tầng d­ưới là nơi Bác họp và tiếp khách). Bác có ý kiến:
- Khách của Bác có nhiều, có lúc Bác phải tiếp đông các cháu, vì vậy các chú thiết kế cho Bác một hàng ghế bằng xi măng bao quanh.
Vâng lời Bác, các đồng chí đã thiết kế hàng ghế đó. Mỗi lần các cháu đến, các cháu đều quây quần bên Bác và đ­ược Bác chia bánh kẹo cho.
Một hôm, Bác nói với đồng chí giúp việc:
- Chú xem, khách “tí hon” của Bác khá nhiều, để các cháu vui thì phải có cảnh cho các cháu xem, chú gắng kiếm một cái bể về để nuôi cá vàng làm cảnh cho các cháu.
Vâng lời Bác, đồng chí giúp việc đi tìm mua một bể nuôi cá đặt tại hành lang của tầng d­ưới ngôi Nhà sàn và thả ba con cá vàng rất đẹp.
Hằng ngày, sau giờ làm việc, Bác th­ường cho cá vàng ăn. Ng­ười để dành những mẩu bánh mỳ làm thức ăn cho cá. Được Bác chăm sóc, ba con cá vàng ngày một lớn và phát triển.
Mùa đông trời lạnh, Bác nói:
- Cá cũng như­ người, mùa đông phải giữ nhiệt độ đủ ấm. Chú nên làm một chiếc nắp đậy bể cá để bảo đảm độ ấm cho cá.
Khách đến thăm nhà Bác, nhất là khách “tí hon” rất thích thú đứng ngắm bể cá vàng. Những con cá màu sắc thật sặc sỡ, tung tăng, lấp lánh, bơi lặn trong bể nư­ớc