Vườn quả Bác Hồ
Sau khi vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta thăm Khu di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, nơi Người từng sống và làm việc trong 15 năm cuối cuộc đời mình - từ ngày 19 tháng 12 năm 1954 đến ngày 2 tháng 9 năm 1969. Khu vực Phủ Chủ tịch rộng trên 14 héc ta, trong đó khoảng cây xanh và thảm cỏ chiếm gần nửa diện tích. Ngôi nhà Sàn của Bác Hồ nằm bên một ao cá và giữa một vườn cây xanh mát.
Cây trong vườn gồm nhiều loài, tạo thành một quần thể thực vật phong phú , làm nên cảnh quan giản dị nhưng đẹp đẽ cho khu Bác Hồ từng sống và làm việc. Kết quả điều tra cho thấy khu vườn hiện có 1.922 cây; trong đó có 1.425 cây thân gỗ và 497 cây thân bụi, thân thảo của 135 loài thực vật (theo kết quả điều tra nội nghiệp và kiểm kê cây xanh năm 2017). Có 33 loài là cây ăn quả, 59 loài là cây bóng mát, còn lại là các cây cảnh, cây trang trí và hoa. Nhiều loài cây có tới hàng chục cá thể hoặc hơn, như cam, bưởi, hồng, đào, táo, nhãn, xoài, xà cừ, phượng vĩ..., nhưng cũng có loài chỉ có một hoặc hai, ba cá thể như cây xanh bốn mùa (săng xanh ), trường xanh, chè nhài, dầu rái, cà đoong, sến cát, phượng tím, cọ dầu...
Trong vườn có nhiều cây do Chủ tịch Hồ Chí Minh tự tay trồng và chăm sóc. Người trồng cây không chỉ lấy bóng mát, cho cảnh thêm đẹp, cho không khí trong lành, mà trước hết là xuất phát từ lợi ích kinh tế, xã hội, xuất phát từ tình cảm đối với đất nước, từ việc đề cao tính nhân văn... Nhiều cây trong vườn không chỉ có giá trị về mặt kinh tế, mà còn mang ý nghĩa lịch sử, văn hoá, gắn với quê hương đất nước, gắn với công việc và cuộc sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gắn với tình đồng chí, bạn bè quốc tế, tình hữu nghị giữa các dân tộc.
Để tỏ lòng tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, năm 1979 Kỷ niệm 10 năm thực hiện Di chúc của Người, Ban bí thư TW Đảng đã chỉ thị cho Viện bảo tàng Hồ Chí Minh và Bộ Nông nghiệp tu bổ và mở rộng khu vườn phía nam ao cá mà trước thường trồng rau thành vườn quả Bác Hồ tại Khu di tích Phủ Chủ tịch. Phong trào xây dựng vườn quả Bác Hồ được tiến hành rộng rãi ở các địa phương, và được mọi tầng lớp nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, đã đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội to lớn.
Sau khi phong trào xây dựng vườn quả Bác Hồ được phát động, nhiều địa phương trong cả nước đã được mang một số giống cây ăn quả đặc sản vào trồng trong vườn Bác và một số địa phương nhận một số giống cây ăn quả trong vườn của Bác về trồng trong đó có cây bưởi. Năm 1963, nhân dịp Quốc khánh, Trường Đại học Nông nghiệp 1 biếu Bác Hồ ba cây Bưởi Pô - mi - lô giống mới, quả sai và ngọt.
Bác Hồ cho trồng ba cây bưởi này ở khu đất cạnh ao cá, nơi anh chị em phục vụ thường trồng rau xanh (nay là vườn quả). Ba cây bưởi được trồng ngày 24/ 9/1963. Thích nghi với đất nơi mới trồng, ba cây bưởi phát triển tốt, tán tròn, cho quả sai to và ngọt.
Vào mùa bưởi chín, Bác Hồ thường nhắc các đồng chí làm vườn hái quả đem biếu các đồng chí trong Bộ Chính trị, anh em bảo vệ và những người trong cơ quan Phủ Chủ tịch. Đặc biệt, chỉ ít ngày trước khi qua đời, Bác Hồ đã gửi tặng đồng bào miền Nam một trái bưởi và một trái dừa hái từ ba cây bưởi trên và từ cây dừa trước nhà sàn Bác vẫn chăm sóc. Nhà thơ Bảo Định Giang được vinh dự mang trái bưởi và trái dừa của Bác Hồ tớiTrung ương cục miền Nam. Tại căn cứ Trung ương cục miền Nam, nhà Thơ bảo Định Giang đã gặp một số đồng chí trong ban lãnh đạo Trung ương cục miền Nam và bộ chỉ huy các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam. Các hạt lấy từ quả bưởi Bác Hồ gửi vào được chia cho mọi người để đem nhân giống.
Hiện nay trong Vườn quả Bác Hồ có khoảng 130 gốc bưởi trong vườn trong đó còn bảo tồn được một gốc bưởi từ lúc sinh thời Bác Hồ tự tay trồng và có tới vài chục cây bưởi được nhân giống từ ba cây bưởi đầu tiên, cây nào cũng xanh tốt và cho nhiều quả ngon, ngoài ra còn trông thêm nhiều gốc bưởi Diễn, bưởi ngọt... khiến vườn quả Bác Hồ trở nên phong phú, đa dạng. Nhờ có kỹ thuật chăm sóc tốt những cây bưởi trong vườn Bác ngày càng cho ra nhiều quả, đặc biệt là năm nay vườn bưởi của Bác rất sai quả. Thành quả đó cũng là công sức của anh chị em cán bộ kỹ thuật viên Khu di tích hàng ngày không quản nắng mưa tự tay chăm bón từng cây trong vườn.
Mỗi khi khách tham quan tới thăm khu vườn trĩu quả nằm cạnh ngôi nhà Sàn giản dị cùng với ao cá, hàng cây... gợi lên bao niềm xúc động khi nhớ về Bác Hồ. Không có bài học nào giá trị hơn đối với đồng bào cả nước là khi được tận mắt chứng kiến cuộc sống bình dị mà cao quý của Người và điều đó cũng khiến cho bè bạn khắp năm châu hiểu hơn về Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.
Tin và ảnh: Lường Thị Lan