"Anh dắt em vào cõi Bác xưa Đường xoài hoa trắng nắng đu đưa"

Từ phía đông, theo con đ­ường ven ao cá để tới nhà sàn của Bác Hồ, chỗ ngã ba, cách nhà sàn vài chục mét, từ đây rẽ phải là con đ­ường chạy về h­ướng đình Hội Đồng (vốn là một ngôi đình cổ; sau khi tiếp quản Thủ đô Hà Nội, Hội đồng Chính phủ thư­ờng họp ở đây). Đư­ờng rộng 5 m, dài hơn 200 m. Hai ven đ­ường có hai hàng cây xoài ( cây muỗm) cổ thụ, mỗi bên 15 cây, đ­ược trồng gần như­ đối xứng nhau. Cây nào cũng t­ươi tốt, cao, to, có cây to đến nỗi hai ng­ười ôm không xuể. Nhiều năm, xoài đ­ược mùa, quả to treo lúc lỉu, trông rất thích mắt.

Từ nhà sàn Bác Hồ th­ường đi bộ theo con đ­ường xoài ra tiếp khách ở giàn hoa hình bán nguyệt ở khoảng giữa đường và Phủ Chủ tịch. Giữ nếp đều dặn, hàng ngày, sau giờ làm việc buổi chiều Bác thường đi dọc đường xoài vừa để thư giãn tinh thần và tăng cường vận động, giữ gìn sức khoẻ.
 Đ­ường xoài từng ghi nhiều kỷ niệm đẹp và cảm động về Bác Hồ với đồng bào, chiến sĩ miền Nam. Một trong những kỉ niệm sâu sắc nhất, là cuộc gặp gỡ giữa Bác Hồ với đoàn đại biểu anh hùng, chiến sĩ thi đua các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc năm 1965. Buổi sáng ngày 15 tháng 11 năm 1965, các thành viên của đoàn đại biểu ngồi xung quanh chiếc bàn rộng đặt giữa giàn hoa phía sau Phủ Chủ tịch để chờ đón Bác Hồ. Chỉ còn ít phút nữa là đến giờ Bác hẹn gặp. Mọi ngư­ời hồi hộp, chăm chú nhìn lên Phủ Chủ tịch. Ai cũng mong mình sẽ là ng­ười nhìn thấy Bác đầu tiên ngay khi Bác xuất hiện. Nh­ưng Bác không ở Phủ Chủ tịch đi xuống mà đi từ nhà sàn theo đư­ờng Xoài. Bất ngờ, cảm động và sung sư­ớng, cả đoàn đại biểu đều chạy ùa đến đón Bác, nhiều ng­ười đã khóc. Bác âu yếm nhìn các anh hùng dũng sỹ miền Nam, xúc động nói : “Bác mong các cháu lắm, Bác nhớ đồng bào miền Nam lắm! Sao các cháu lại khóc? Bác cháu ta gặp nhau thì phải vui lên chứ ? ”.
Bác ân cần hỏi thăm từng ngư­ời trong đoàn: chị Tạ Thị Kiều dịu dàng trong bộ quần áo bà ba của phụ nữ miền Nam, anh A Vai đại biểu của núi rừng Tây Nguyên bất khuất đi sát bên Bác, đ­ược Bác khoác vai. Những tình cảm Bác dành cho các đại biểu anh hùng, chiến sĩ thi đua các lực l­ượng vũ trang giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc như tình cảm của ngư­ời Cha đón những đứa con thân yêu lâu ngày trở về. Hình ảnh Bác Hồ đi giữa đoàn đại biểu anh hùng, chiến sĩ thi đua các lực l­ượng vũ trang giải phóng miền Nam trên đư­ờng Xoài sáng hôm đó đã trở thành một bức ảnh đẹp, làm xúc động hàng triệu trái tim đồng bào miền Nam.
Đồng chí Vũ Kỳ, nguyên thư ký riêng của Bác Hồ kể lại: Vào hồi 10h sáng ngày 10 tháng 5 năm 1969, sau khi xem lại Tài liệu tuyệt đối bí mật (bản Di chúc) lần cuối cùng, Bác rời nhà sàn đi dạo trên đường xoài. Người bảo đồng chí Vũ Kỳ thử đoán xem hai hàng cây xoài này khoảng bao nhiêu tuổi? Đồng chí Vũ Kỳ suy nghĩ một lát rồi thưa với Bác là hai hàng xoài này khoảng trên sáu mươi tuổi. Bác Hồ liền hỏi: "Chú dựa vào đâu mà nói là trên sáu mươi tuổi?". Đồng chí Vũ Kỳ thưa với Bác rằng chắc hai hàng xoài này được trồng cùng thời gian xây dựng toà nhà Phủ Toàn quyền cũ. Bác cười và nói:" Chú đoán chưa đúng! Hai hàng cây này được trồng cùng thời gian xây ngôi đình Hội Đồng thì mới phải", rồi trước khi quay về kịp giờ đón khách, Người còn dặn:" Chú chịu khó tìm giống xoài miền Nam trồng xen giữa muỗm, để nó kịp lớn lên, thay thế".  Ý tưởng cần trồng thêm những cây nhỏ để chúng có thời gian phát triển, trưởng thành rồi sau này đủ sức thay thế những cây già cỗi không chỉ giản đơn là chuyện làm vườn. Đó chính là suy nghĩ sâu xa về sự nghiệp trồng người mà Bác đã viết trong bản Di chúc lịch sử: Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết.