BÀI PHÁT BIỂU CỦA ĐỒNG CHÍ LÊ DOÃN HỢP - ỦY VIÊN TW ĐẢNG, BỘ TRƯỞNG BỘ VĂN HÓA THÔNG TIN TẠI HỘI THẢO: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong điều kiện hiện nay” , tổ chức tại Khu di tích Phủ Chủ tịch

BÀI PHÁT BIỂU CỦA ĐỒNG CHÍ LÊ DOÃN HỢP - ỦY VIÊN TW ĐẢNG, BỘ TRƯỞNG BỘ VĂN HÓA THÔNG TIN TẠI HỘI THẢO: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng trong điều kiện hiện nay” , tổ chức tại Khu di tích Phủ Chủ tịch

 Bàn về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh với trọng tâm xoáy sâu vào nội dung xây dựng Đảng,  đó là vấn đề cần thiết mà rất nhiều đại biểu dự  Đại hội X quan tâm. Nhiều đại biểu cho rằng: Bàn về kinh tế xã hội nếu Đảng chưa bàn thì Quốc hội bàn, Chính phủ bàn và rất nhiều ngành và địa phương cùng bàn. Nhưng nếu bàn về xây dựng Đảng mà Ban chấp hành Trung Ương không bàn thì chúng ta dễ bỏ trống trận địa. Trong khi vấn đề xây dựng Đảng đặt ra rất nhiều bức xúc như: nội dung lãnh đạo; cách thức lãnh đạo; tổ chức bộ máy, tuyển chọn nhân tài; phân cấp quản lý cán bộ và rất nhiều vấn đề khác cần kíp trong tình hình hiện nay.

Được mời phát biểu, tôi mạnh dạn đề cập những suy nghĩ, băn khoăn, mà chúng ta cần tập trung làm tốt về công tác xây dựng Đảng trong điều kiện hiện nay. Tôi nghĩ, toàn bộ cuộc đời của Bác là vì dân; Tư tưởng xây dựng đảng của Bác là hướng toàn bộ hoạt của Đảng cũng vì dân. Các đồng chí lãnh đạo địa phương thường nói với nhau: bây giờ có 3 đối tượng nói thật nhất: Một là nông dân; Hai là cán bộ hưu trí và trí thức; Ba là bạn bè đồng chí thân quen qua các thời kỳ cùng công tác. Còn các thông tin  thật từ bộ máy có nhưng không nhiều. Tôi có cảm nhận trong các hoạt động, khi “kính thưa” nhiều thì sự thật lại giảm. Vấn đề bây giờ là Đảng làm thế nào để nghe được tất cả những thông tin thật của nhân dân. Hiện nay dân thích nhất là dân chủ, dân ghét nhất là tham nhũng, dân mong nhất là kinh tế phát triển bền vững và cán bộ gương mẫu. Tôi nghĩ, tổ chức Đảng cần nắm được những mong muốn, khát vọng của dân để làm thì dứt khoát Đảng đó là mãi mãi của dân. Trong bài phát biểu của đồng chí Đặng Xuân Kỳ, tôi rất thích câu: “Chúng ta nói về tư tưởng Hồ Chí Minh rất nhiều, thậm chí rất thuộc nhưng chúng ta chưa làm được bao nhiêu”.  Lúc này trở lại với Bác là rất cần thiết vì Bác nói ngắn gọn, rõ, dễ hiểu, dễ  làm. Vấn đề là chúng ta không chịu vào cuộc và làm quyết liệt những gì Bác dạy. Chúng ta thấy dân ghét cái gì thì chúng ta quyết tâm chống, dân mong nhất cái gì thì chúng ta phải đoàn kết phấn đấu thực hiện bằng được.

Về vấn đề dân chủ, làm thế nào để dân nói thật mà chúng ta nghe được hết. Vừa rồi một giáo viên tâm sự với tôi: ngày xưa điểm con nhà nghèo mới chính xác, còn con nhà giàu, con cán bộ, con giáo viên thường không chính xác. Còn bây giờ ngay cả điểm con nhà nghèo cũng không chính xác vì người nghèo không xin nhưng nhà trường vẫn nâng điểm để được thành tích chung. Rõ ràng, xã hội của chúng ta gần như đang chạy theo chủ nghĩa thành tích. Một xã hội chạy theo những thành tích gian dối thì rất nguy hiểm.  Hiện nay dân chủ thường rơi vào hai căn bệnh: Dân chủ hình thức và dân chủ cực đoan. Chúng ta cứ nghĩ là chúng ta tiến thẳng lên CNXH không qua giai đoạn TBCN, cứ tưởng là thuận lợi nhiều hơn, bây giờ nghiệm lại mới thấy là tiến thẳng cũng có nhiều khó khăn riêng, khi chưa có một nền sản xuất công nghiệp hóa, chưa có một nền luật pháp cơ bản, chưa có một nền dân trí cao nên phải chống cả hai căn bệnh là dân chủ hình thức và dân chủ cực đoan là tất yếu.

Ý thứ hai là xung quanh vấn đề chống tham nhũng mà nhân dân ghét nhất. Tư tưởng của Bác về chống tham nhũng chính là chống chủ nghĩa cá nhân. Trong bài báo: “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch  chủ nghĩa cá nhân”, Bác viết có hơn bảy trăm từ nhưng với một khối lượng công việc và kiến thức rất lớn, chữ ít nhưng ý rất nhiều. Bác dạy rằng: Kẻ địch to nhất của chủ nghĩa xã hội là chủ nghĩa cá nhân. Chừng nào chưa chiến thắng được chủ nghĩa cá nhân thì chưa có chủ nghĩa xã hội đích thực. Chủ nghĩa cá nhân là bệnh cái đẻ ra muôn vàn bệnh khác. Chủ nghĩa cá nhân là giặc nội xâm, nguy hiểm hơn nhiều so với giặc ngoại xâm. Khi chủ nghĩa cá nhân liên minh được với nhau thì CNXH sụp đổ. Thực trạng ở PMU 18 là chủ nghĩa cá nhân liên minh được với nhau nên chủ nghĩa tập thể ở đây sụp đổ. Đấy cũng là bài học của Đông Âu và Liên Xô trước đây. Cho nên, vấn đề quan trọng mà chúng ta cần chống là sự liên minh của chủ nghĩa cá nhân. Trong cơ chế hiện nay, mọi sự tiêu cực dễ đan kết với nhau. Gần như mọi khuyết điểm của cấp dưới đều có trách nhiệm của cấp trên trực tiếp.

Từ thực tiễn cuộc sống tôi mạnh dạn nói rằng: chủ nghĩa cá nhân gắn liền với bản năng của con người. Con người sinh ra rất dễ thích hưởng thụ. Một đứa trẻ mới 6 tháng tuổi khi bú mẹ thì cháu bú một vú và giữ một vú. Nhưng khi lớn lên có Đảng lãnh đạo cầm quyền hướng thiện, hướng theo đạo đức mà như Bác Hồ đã làm, rồi bằng các cơ chế chính sách ngăn chặn làm cho hàm lượng văn hóa của con người tăng lên, mọi người được hưởng thụ trên nền đóng góp của chính mình. Người nào  đòi hưởng thụ cao hơn đóng góp của chính mình thì buộc phải cắt xén chế độ của người khác để thêm cho mình, đó là bất bình đẳng và dễ rối loạn xã hội. Tôi nói như vậy là để thấy  bệnh cá nhân của con người không xa lạ gì và chúng ta phải chống. Vì thế đạo đức của đảng cầm quyền sẽ chi phối đạo đức của toàn xã hội. Đó là những điều mà chúng ta phải quyết tâm làm. Vì thế công tác cán bộ trước hết phải lo cơ chế để phát huy dân chủ, tuyển lựa đúng những người có đức, có tài. Chỉ có những người  có đức có tài thì mới dễ tìm ra những người có tài, có đức. Mỗi cơ sở, tổ chức, đơn vị phải chọn đúng người đứng đầu thì chắc chắn người đứng đầu sẽ chọn đúng cấp dưới và những người giúp việc.

Không phải là phổ biến, nhưng cơ hội có lúc chúng ta chọn cán bộ được lòng chứ không phải được việc. Chọn cán bộ để được phiếu có lợi cho mình chư không phải chọn cán bộ, vì dân, vì phong trào, vì sự tiến bộ nhanh của địa phương, của đơn vị. Cơ chế của ta có lúc, có nơi đánh giá cán bộ không quan tâm đến hiệu quả mà quan tâm đến nhiều các mối quan hệ cá nhân, làm cho thước đo cán bộ không chính xác, nội bộ dễ phân tâm, đoàn kết thống nhất không cao. Vì thế công tác cán bộ, theo tôi là có hai vấn đề quan trọng nhất cần làm đó là xây dựng tiêu chí đánh giá cán bộ và  cơ chế chọn tuyển cán bộ. Khi còn ở Nghệ An, chúng tôi xây dựng ba tiêu chí đánh giá cán bộ:

1. Kinh tế phát triển nhanh và bền vững. Năm sau phải cao hơn năm trước ít nhất là 10%. Trong đó có ba thước đo quan trọng nhất là thu ngân sách, giá trị công nghiệp và dịch vụ, sản lượng lương thực.

2. Cán bộ đoàn kết.

3. Dân yên (không có đơn thư vượt cấp, không có khiếu kiện đông người). Về vấn đề chống chủ nghĩa cá nhân, theo tôi chúng ta hoàn toàn chống được, đó là chống bằng luật pháp, cơ chế, chính sách và chống bằng sự nêu gương của người đứng đầu và chống bằng sức mạnh của quần chúng và cả hệ thống chính trị. Cơ chế của chúng ta là cơ chế cán bộ nào cũng sợ dân, mà nhân dân ta rất quan tâm đến chống tham nhũng cho nên phát động toàn dân sẽ  làm được ít ra cũng uốn nắn, răn đe, giáo dục và ngăn ngừa được. Đặc biệt là vai trò nêu gương của người đứng đầu. Người đứng đầu gương mẫu thì làm được tất cả. Chống tham nhũng phải chống từ trên xuống, chống từ trong Đảng ra ngoài quần chúng gắn với xây dựng đảng từ dưới lên là chắc chắn chúng ta sẽ thành công. Một ý thứ ba nữa là dân mong kinh tế phát triển nhanh, nếu cho tôi khái quát nhiệm vụ chính trị bao trùm nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta sau Đại hội X là:

1. Làm sao phát triển kinh tế nhanh để chúng minh Đảng ta có tài, kinh tế phát triển chậm thì vai trò, vị trí của Đảng sẽ lu mờ. Chúng ta biết so mình với chính mình, rất tốt. So mình với ngày hôm qua rất quý. Nhưng chưa đủ,  điều quan trọng hơn còn biết so mình với thế giới để phấn đấu vươn lên, đưa dân tộc ta sánh vai với các nước trong khu vực và trên thế giới.

2. Đảng ta phải chống tham nhũng tốt, chống tiêu cực tốt để  chứng minh Đảng có đức, Đảng không bị thoái hóa biến chất, để lấy lại niềm tin của nhân dân, xứng đáng là lực lượng tiên phong lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Kinh tế phát triển nhanh để chứng minh Đảng có tài. Trên nền tảng đó, chúng ta sẽ có tất cả.

3. Phải cụ thể hóa  để thực thi cơ chế dân chủ thật tốt, để chứng minh một đảng cầm quyền không mất dân  chủ.

Đây là ba vấn đề mà kẻ thù đang xuyên tạc  mà cũng là ba vấn đề mà sức ép của thời đại đặt lên vai các cơ sở Đảng của chúng ta từ Trung ương đến địa phương. Chúng ta xây dựng Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh là làm tốt ba vấn đề lớn này, trong đó dân chủ là cách tốt nhất để ít phạm sai lầm. Dân chủ là cách tốt nhất để thông thoáng tư tưởng nội bộ. Dân chủ là văn minh, dân chủ là một xu hướng tất yếu của thời đại.

Vấn đề chúng ta nói nhiều và cần làm là xây dựng tiêu chí cán bộ tiến công, nhất là sau Đại hội X. Tiêu chí chung nhất của cán bộ chủ trì hiện nay là tận tụy để dân thương, gương mẫu để dân trọng, kỷ cương để người tốt luôn luôn có chỗ dựa, người xấu không dám chi phối, lợi dụng và lộng hành. Nói về cán bộ, những lời khuyên dạy của Lê Quý Đôn với quan trường thời xưa vẫn có giá trị đến hôm nay: "Tôn tập đại từ quy; Tôn tài đại từ thịnh; Tôn nịnh đại từ nguy và Tôn lộc đại từ suy".

Đọc kỹ những bài viết, bài nói của Bác Hồ, tôi có ba thu hoạch:

- Một là, Bác viết và nói ngắn gọn, rõ và sâu. Một việc rất lớn chỉ thị thành lập: “Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân” cũng chỉ có hơn 300 từ, rất nhiều văn bản không quá 200 từ, thậm chí có văn bản dưới 100 từ.

- Thứ hai: Hầu hết các văn bản đều do Bác đích thân chuẩn bị. Bác là người cầm bút tự biên soạn. Người chỉ đạo phải là người đích thân chuẩn bị thì chín muồi và sâu sắc hơn.

- Thứ ba: Các nội dung mà Bác đặt vấn đề chỉ đạo rất rõ ràng, thường là một đến ba vấn đề, nhiều nhất là năm vấn đề, cách viết như vậy là để dễ đọc, dẽ nhớ, dễ hành động.

Nhiều cuộc Hội thảo của chúng ta diễn giải quá dài, cần khái quát gọn để dễ nhớ, dễ làm như tư tuởng Hồ Chí Minh. Khẩu hiệu hành động bao trùm của Đại hội X là “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển”. Trong đó điểm nhấn quan trọng nhất trong xây dựng Đảng là tiến hành toàn diên cuộc vân động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Nếu chúng ta làm thành công cuộc vận động này thì dứt khoát Đảng của chúng ta sẽ là Đảng của nhân dân, Đảng của thời đại và chắc chắn Đảng của chúng ta sẽ làm được tròn những mong muốn của Bác Hồ và cũng là khát vọng của toàn Đảng, toàn dân.