NGUYỄN ÁI QUỐC VỚI VIỆC TIẾP THU, PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG CÁCH MẠNG CỦA LÊNIN VÀ TRUYỀN BÁ VÀO VIỆT NAM
24 Tháng 09 Năm 2013 / 16636 lượt xem
Ths. Phạm Hoàng Điệp
Phòng TTGD
Ngày 5/6/1911, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành (Nguyễn Ái Quốc), rời bến cảng Nhà Rồng, bắt đầu cuộc hành trình tìm con đường để giải phóng cho dân tộc. Trải qua những năm tháng bôn ba, thâm nhập thực tế ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là bằng những hoạt động tích cực trong Đảng xã hội Pháp, Người mong tìm ra được hướng đi đúng đắn cho dân tộc mình. Giữa lúc đó, có một sự kiện quan trọng đã tạo bước chuyển căn bản, quyết định trong nhận thức tư tưởng của Nguyễn Ái Quốc đó là vào tháng 7 năm 1920 khi Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lê Nin. Trong Luận cương, Lênin đã đặt ra một loạt các vấn đề có tính nguyên lý và những phương hướng giải quyết các vấn đề dân tộc của chủ nghĩa quốc tế vô sản trong sáng. Ở đó các dân tộc đều có quyền bình đẳng và quyền tự quyết về vận mệnh của dân tộc mình trên tinh thần hợp tác và xích lại gần nhau giữa các dân tộc. Đây là sự phát triển, hoàn thiện lý luận chủ nghĩa Mác về vấn đề dân tộc của Lênin. Cũng trong bản Luận cương này Lênin đã chỉ ra những nguyên tắc liên quan trực tiếp đến cách mạng Việt Nam, đó là:
- Phải phân biệt rõ lợi ích của các giai cấp bị áp bức, bóc lột với lợi ích của giai cấp thống trị. Phân biệt rõ quyền lợi của dân tộc bị áp bức với quyền lợi của các lực lượng đi áp bức.
- Gắn kết phong trào công nhân với phong trào giải phóng dân tộc là vấn đề sống còn, là điều kiện tiên quyết trong sự nghiệp đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản
Trong Luận cương Lênin đặc biệt lưu ý hai vấn đề: Sự nghi kỵ của quần chúng cần lao ở các nước thuộc địa đối với các dân tộc đi áp bức nói chung, kể cả với giai cấp vô sản của các dân tộc đó; Tình trạng lạc hậu của nước tiểu sản xuất nông nghiệp mang tính chất gia trưởng làm cho những thành kiến tiểu tư sản thâm căn cố đế nhất như tinh thần ích kỷ dân tộc, hẹp hòi dân tộc có một sức mạnh đặc biệt và có tính dai dẳng. Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và dân tộc thuộc địa của Lênin, thực sự thu hút Nguyễn Ái Quốc bởi ở đó Lênin đã bênh vực cho các dân tộc thuộc địa. Qua nghiên cứu Luận cương, Người khẳng định con đường duy nhất đúng của cách mạng Việt Nam là đi theo con đường cách mạng vô sản. Từ đây Nguyễn Ái Quốc hoàn toàn tin theo Lênin, tán thành Quốc tế thứ ba và trở thành người cộng sản Sau khi ra nhập gia đình cộng sản, Nguyễn Ái Quốc đã thể hiện rõ lập trường quan điểm, thái độ Mác xít, luôn đấu tranh bảo vệ và phát triển Chủ nghĩa Mác Lênin một cách chính xác và khoa học. Người cho rằng trong thế giới bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chỉ có chủ nghĩa Mác- Lênin là học thuyết chân chính nhất, cách mạng nhất và muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác hơn là con đường cách mạng vô sản, đồng thời cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải do Đảng “theo chủ nghĩa Mã Khắc Tư và Lênin” lãnh đạo mới thành công.
Dưới ánh sáng của Chủ nghĩa Mác Lênin, Nguyễn Ái Quốc nhận thấy cách mạng giải phóng dân tộc là một bộ phận của cách mạng vô sản, nhưng Người cũng dự báo rằng cách mạng thuộc địa có khả năng thắng lợi trước cách mạng chính quốc và “có thể giúp đỡ những người anh em mình ở phương Tây trong nhiệm vụ giải phóng hoàn toàn”(1). Người nhất trí với Mác Lênin trong việc xác định hai nhiệm vụ của cách mạng giải phóng dân tộc là chống đế quốc và chống phong kiến, đó là hai nhiệm vụ tồn tại song song, có quan hệ chặt chẽ khăng khít và làm tiền đề cho nhau, nhưng Người bổ sung thêm luận điểm: phải đặt nhiệm vụ chống đế quốc lên hàng đầu. Sau khi tiếp thu được những tư tưởng cơ bản của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa. Nguyễn Ái Quốc đã xúc tiến hàng loạt các hoạt động nhằm truyền bá Chủ nghĩa Mác Lê Nin vào Việt Nam. Quá trình này diễn ra liên tục từ năm 1921 đến cuối năm 1929 và có thể phân chia thành 3 giai đoạn như sau:
1, Giai đoạn ở Pháp (từ tháng 4/1921 đến tháng 6/1923):
Mốc khởi đầu cho quá trình truyền bá Chủ nghĩa Mác Lê Nin vào việt Nam mà Nguyễn Ái Quốc tiến hành khi hoạt động trên đất nước Pháp là tháng 4/1921 khi tờ La Revue Communiste (Tạp chí Cộng sản) đăng bài “Đông Dương”. Trong bài viết này, lần đầu tiên ông Nguyễn đề cập đến những điều kiện thuận lợi ở châu Á nói chung và Đông Dương nói riêng cho việc truyền bá tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Ông Nguyễn nhận định: “Sự đầu độc có hệ thống của bọn tư bản, thực dân không thể làm tê liệt tư tưởng cách mạng của người Đông Dương. Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm”, ông kết luận: “Sự tàn bạo của chủ nghĩa tư bản đã chuẩn bị đất rồi. Chủ nghĩa xã hội chỉ còn phải làm cái việc là gieo hat giống của công cuộc giải phóng nữa thôi”(2). Cũng trong bài viết này, Nguyễn Ái Quốc khẳng định chế độ cộng sản có thể áp dụng ở châu Á nói chung và Đông Dương nói riêng.
Trên cơ sở những nhận định đó, Nguyễn Ái Quốc đã sử dụng những phương tiện sẵn có của các tổ chức cánh tả Pháp, nhất là những tờ báo theo đường lối của Quốc tế cộng sản đồng thời thành lập tổ chức chính trị mới của các dân tộc thuộc địa để thông qua đó tiến hành những hoạt động tuyên truyền. Trong dự thảo Báo cáo của tiểu ban Đông Dương thuộc Ban nghiên cứu thuộc địa, Nguyễn Ái Quốc viết: “Công tác tuyên truyền cách mạng và chống quân phiệt cần được tiến hành dưới sự lãnh đạo và đôn đốc của Đảng, trong tất cả các nước thuộc địa và nước gọi là bảo hộ.
Công tác tuyên truyền này thực hiện:
- Bằng các báo chí xuất bản ở Pháp
- Bằng các diễn đàn các Đại hội của Đảng của chúng ta và khi cần bằng diễn đàn của nghị viện
- Bằng các buổi nói chuyện
- Bằng các phương thức thích hợp với đối tượng, với trình độ giáo dục và văn minh của người bản xứ ở các thuộc địa”(3)
Thời gian từ năm 1921 đến tháng 2/1923 Nguyễn Ái Quốc viết trên 20 bài đăng trên các báo L’Humanité và La vie ouvrière, đây là hai tờ báo có ảnh hưởng lớn trong tầng lớp công nhân, những người lao động Pháp và đặc biệt là có ảnh hưởng đối với các nước hải ngoại. Nguyễn Ái Quốc nhận rõ, lúc này đối tượng tuyên truyền cần hướng tới là nhân dân các dân tộc thuộc địa của Pháp, Người tổ chức thành lập Hội Liên hiệp thuộc địa. Trong tuyên ngôn của Hội do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo có đoạn: “Anh em phải làm thế nào để được giải phóng. Vận dụng công thức của C. Mác chúng tôi xin nói với anh em rằng công cuộc giải phóng anh em chỉ có thể được thực hiện bằng sự nỗ lực của bản thân anh em. Hội Liên hiệp thuộc địa được thành lập chính là để giúp đỡ anh em trong công cuộc ấy... Để thực hiện sự nghiệp chính nghĩa ấy, Hội quyết định đưa vấn đề thuộc địa ra trước dư luận bằng báo chí và ngôn luận và bằng tất cả mọi biện pháp mà chúng ta có thể làm”. (4)
Hội Liên hiệp thuộc địa xuất bản tờ báo Le Paria (Người cùng khổ) làm cơ quan ngôn luận chính thức. Nội dung chủ yếu của báo là tố cáo sự lạm quyền về chính trị, chính sách cai trị hà khắc, thủ đoạn bóc lột về kinh tế của chủ nghĩa thực dân, đồng thời kêu gọi những người bị áp bức đoàn kết lại đấu tranh cho sự tiến bộ vể vật chất và tinh thần của chính họ. Với vai trò là chủ bút, Nguyễn Ái Quốc đã có gần 40 bài viết. Trong đó, Người đã vạch trần những thủ đoạn bóc lột nhân dân Đông Dương của thực dân Pháp, Người cũng tố cáo tội ác của chủ nghĩa thực dân Anh trong việc chiếm đoạt của cải của nhân dân Trung Quốc và đàn áp đã man phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ v.v. Từ đó Người rút ra kết luận: chủ nghĩa thực dân ở đâu cũng tàn bạo và man rợ như nhau, số phận của người dân thuộc địa đều giống nhau, đều bị tước đoạt mọi quyền sống, quyền tự do. Người khẳng định: Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa đế quốc và các dân tộc bị áp bức là không thể điều hòa mà chỉ có thể giải quyết bằng con đường đấu tranh cách mạng. Để cuộc đấu tranh này đi đến thắng lợi phải thực hiện đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. Người kêu gọi những người Pháp chân chính ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân các nước thuộc địa.
Việc đưa báo Le Paria về nước bằng con đường công khai (qua bưu điện) luôn bị thực dân Pháp kiểm duyệt gắt gao, vì vậy Nguyễn Ái Quốc đã tổ chức một đường dây bí mật thông qua những thủy thủ yêu nước, làm việc trên tuyến đường vận tải biển Pháp- Đông Dương. Con đường giao thông bí mật này có tầm quan trọng đặc biệt, làm cầu nối giữa phong trào cách mạng nước Pháp với phong trào cách mạng trong nước. Qua đường dây này báo Le Paria, L’humanité, Việt Nam hồn và các tài liệu, truyền đơn được các thủy thủ yêu nước bí mật đưa về Sài Gòn, Hải Phòng chuyển tới các cơ sở cách mạng và các trí thức yêu nước, các sinh viên giác ngộ. Những bài hay nhất của Nguyễn Ái Quốc được họ chép lại rồi truyền cho nhau xem và bình luận. Có thể nói, qua các tài liệu, báo chí gửi về nước, tư tưởng cách mạng của Nguyễn Ái Quốc theo chủ nghĩa Mác- Lênin đã được truyền bá vào Việt Nam một cách thường xuyên và có hệ thống
Tháng 10 năm 1922, Nguyễn Ái Quốc tham gia Đại hội II Đảng Cộng sản Pháp họp tại Paris. Tại Đại hội lần này Người đã đệ trình Lời kêu gọi những người bản xứ ở các thuộc địa và đã được Đại hội thông qua. Lời kêu gọi có đoạn viết: “Vì hòa bình thế giới, vì tự do và sự ấm no của mọi người, những người bị áp bức bóc lột thuộc mọi nòi giống chúng ta hãy đoàn kết lại và đấu tranh chống bọn áp bức”(5). Lời kêu gọi đã được Nguyễn Ái Quốc viết ngắn gọn lại bằng tiếng Việt, in thành truyền đơn, bí mật chuyển về Việt Nam. Việc truyền bá tư tưởng cách mạng theo quan điểm Mác Lênin trong thời gian Nguyễn Ái Quốc ở Pháp chính là sự mở đầu quan trọng nhằm thức tỉnh tinh thần cách mạng của nhân dân. Bằng những hoạt động tích cực Nguyễn Ái Quốc đã có những ảnh hưởng nhất định trong phong trào cộng sản ở Pháp. Tháng 6/1923 Người được cử sang Mátxcơva dự Đại hội V Quốc tế Cộng sản.
2, Giai đoạn ở Liên Xô (từ tháng 6/1923 đến tháng 10/1924):
Ở nước Nga - một đất nước tự do thật sự, Mátxcơva lại là trung tâm của phong trào cách mạng thế giới, nơi đóng trụ sở của Quốc tế cộng sản, Nguyễn Ái Quốc có điều kiện hoạt động thuận lợi hơn rất nhiều so với thời kỳ ở Pháp. Tại đây ông được tiếp xúc với những lãnh tụ nổi tiếng của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, với những chiến sĩ chống đế quốc thực dân trên toàn thế giới. Trong môi trường lý tưởng đó Nguyễn Ái Quốc say xưa nghiên cứu những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa cộng sản khoa học, hoàn thiện thế giới quan Mác xít của mình. Trong bối cảnh Quốc tế cộng sản đang nỗ lực tiến hành thiết lập ở Đông Dương một trung tâm tuyên truyền để gây ảnh hưởng nhưng gặp phải những trở ngại do sự ngăn cấm của thực dân Pháp. Sự xuất hiện của ông Nguyễn vào lúc này như một sự lựa chọn ngẫu nhiên, đặt lên vai Ông sứ mệnh mà Ông đang mong muốn thực hiện đó là đưa chủ nghĩa Mác Lênin vào Việt Nam.
Thời gian này Nguyễn Ái Quốc đã tiếp tục nghiên cứu và sử dụng nhiều phương tiện thông tin khác nhau để truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin. Từ tháng 9-1923 trên các tờ báo cánh tả Pháp như L’Humanité và La Vie Ouvrière đã xuất hiện các bài viết của Người. Riêng với tờ Le Paria, khi còn ở Pháp, Người là chủ nhiệm, chủ bút thì ở Mátxcơva Người như một phóng viên thường trú của báo. Người viết cho báo những bài viết chứa đựng những thông tin về nước Nga - đất nước vĩ đại có sức cổ vũ mạnh mẽ đối với các nước thuộc địa trong cuộc đấu tranh giải phóng. Người còn viết nhiều bài cho các ấn phẩm định kỳ của Quốc tế cộng sản như tạp chí Thông tin quốc tế, tạp chí Quốc tế nông dân, báo chí của Đảng Cộng sản Liên Xô như tờ Sự thật, Người công dân Bacu. Ngoài báo chí, Nguyễn Ái Quốc bắt đầu sử dụng các phương tiện thông tin mới chưa có trước đó như truyền đơn, sách báo, diễn đàn. Tháng 1/1924, Nguyễn Ái Quốc đã soạn thảo một văn kiện quan trọng của Quốc tế cộng sản gửi nhân dân An Nam bằng tiếng Việt. Văn kiện có đoạn: “Vừa 5 năm qua, ở kinh đô nước Nga là một nước thật là dân chủ (ở trần gian chưa bao giờ có nước thế) có lập một Hội để hợp tất cả bao nhiêu người làm ăn. Hội ấy gọi là “ Internationale Communisté”. Nhờ mấy người cầm đầu mới dựng lên thì hội ấy bây giờ mạnh lắm, để giúp hàng triệu, hàng muôn mấy người làm ăn ngũ phương, nhất là nông dân khốn khổ thuộc về thuộc địa An Nam ta vậy....Thời mình thắng trận gần đến! Anh em ơi! Anh em ơi! Vô sản toàn thế giới đoàn kết lại”(6). Văn kiên này được tòa soạn báo L’Humanité in thành 3500 bản và được bí mật gửi về Đông Dương. Tháng Tám năm đó, được sự ủy nhiệm của Quốc tế cộng sản, Nguyễn Ái Quốc viết lời kêu gọi toàn thể nhân dân đứng lên cầm súng đánh đuổi quân cướp nước, nhất định không cam chịu làm tay sai cho thực dân đế quốc
Trong thời kỳ này Nguyễn Ái Quốc có hai tác phẩm mang tầm vóc tư tưởng lớn, đó là: “Trung Quốc và thanh niên Trung Quốc” (Nhà xuất bản Mátxcơva Mới xuất bản năm 1924) và chuẩn bị nội dung cho cuốn “Bản án chế độ thực dân Pháp” (ra mắt lần đầu tiên năm 1925 tại thủ đô Pari, trên tập san Inprékor của Quốc tế Cộng sản). Trong các tác phẩm của mình Nguyễn Ái Quốc vẫn tiếp tục tố cáo tội ác của chủ nghĩa thực dân nói chung và chủ nghĩa thực dân Pháp nói riêng đối với nhân dân các nước thuộc địa, đối với nhân dân Việt Nam. Đối tượng mà các tác phẩm nhằm vào chủ yếu là chế độ thực dân Pháp trên lãnh thổ hải ngoại. Ngoài các đề tài trên, ở thời kỳ này Nguyễn Ái Quốc cũng bắt đầu nêu ra những vấn đề mới mẻ chưa từng có như: cách mạng giải phóng các dân tộc thuộc địa là một bộ phận không thể tách rời của cách mạng vô sản thế giới và chỉ có giai cấp công nhân là giai cấp độc nhất và duy nhất có sứ mệnh lịch sử là lãnh đạo cách mạng đến thắng lợi cuối cùng. Bên cạnh đó, Nguyễn Ái Quốc còn cung cấp cho nhân dân ta những thông tin về tổ chức Quốc tế cộng sản- một tổ chức chính trị quốc tế bênh vực quyền lợi của các dân tộc thuộc địa. Đặc biệt, Người đã có nhiều bài viết giới thiệu về trường Đại học Phương Đông (trường đại học của những người cộng sản phương Đông có nhiệm vụ đào tạo cán bộ cách mạng cho các nước thuộc địa và phụ thuộc) và đề nghị các Đảng trên thế giới gửi các đồng chí ở các nước thuộc địa sang học ở trường quốc tế này. Theo đề nghị của Người, bắt đầu từ năm 1925, những thanh niên yêu nước Việt Nam đầu tiên đã được gửi sang học tại trường Đại học Phương Đông.
Thời gian hoạt động ở Mátxcơva cũng là thời gian Nguyễn Ái Quốc tham dự nhiều hội nghị quốc tế lớn. Người đã tham gia Đại hội I Quốc tế Nông dân (họp từ ngày 12 đến ngày 15/10/1923), Đại hội V Quốc tế cộng sản (họp từ ngày 17/6 đến ngày 8/7/1924), Đại hội III Quốc tế công hội đỏ, Đại hội IV quốc tế thanh niên… Tại các diễn đàn của các đại hội đó, Người đã nói lên tiếng nói của nhân dân thuộc địa bảo vệ những luận điểm đúng đắn của V.I.Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, và tuyên truyền những tư tưởng cách mạng của mình trên lập trường mácxít. Những lời phát biểu của Người đã để lại những ấn tượng đẹp đẽ trong lòng các đại biểu, đặc biệt là những đại biểu từ các nước thuộc địa và phụ thuộc Á, Phi, Mỹ Latinh.Có thể thấy giai đoạn ở Liên Xô, việc tiếp thu và truyền bá tư tưởng cách mạng theo chủ nghĩa Mác Lênin của Nguyễn Ái Quốc mở rộng cả về chiều sâu và chiều rộng. Những tài liệu mácxít, trong đó có những tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc qua con đường chuyển tài liệu của Quốc tế cộng sản tới Đảng Cộng sản Pháp về Pháp, rồi từ đó theo các thủy thủ Việt Nam về nước. Những tài liệu này đã có ảnh hưởng mạnh mẽ tới nhiều tầng lớp nhân dân đặc biệt là tầng lớp trí thức, thúc đẩy các phong trào yêu nước đang lan rộng trong cả nước. Những hoạt động và kinh nghiệm tích lũy được, đã thôi thúc Nguyễn Ái Quốc trở về Tổ quốc. Khi biết sau chiến tranh thế giới thứ nhất, hiện có nhiều thanh niên Việt Nam yêu nước đang có mặt ở Quảng Châu, Nguyễn Ái Quốc đã chọn Quảng Châu làm điểm dừng chân trên hành trình tiến gần về Tổ quốc để tổ chức, đoàn kết, huấn luyện những thanh niên đầy nhiệt huyết đó, đưa họ ra đấu tranh giành tự do, độc lập.
3, Giai đoạn ở Quảng Châu - Đông Bắc Xiêm (từ 11/1923 đến cuối năm 1929):
Thể theo nguyện vọng của Nguyễn Ái Quốc, Quốc tế Cộng sản quyết định cử Người đến Quảng Châu công tác với tư cách là cán bộ Ban Phương Đông của Quốc tế Cộng sản, đồng thời là Ủy viên Đoàn Chủ tịch Quốc tế Nông dân để theo dõi và chỉ đạo phong trào cách mạng ở một số nước châu Á đồng thời xúc tiến những điều kiện để xây dựng một tổ chức Cộng sản ở Đông Dương và giúp đỡ các đại biểu cách mạng ở Đông Nam Á. Nguyễn Ái Quốc đến Quảng Châu, nơi đã từng được mệnh danh là “Maxcơva phương Đông”, trong bầu không khí chính trị thuận lợi. Tại đây, Người liên hệ ngay với Borođin, Trưởng đoàn cố vấn chính trị của Liên Xô bên cạnh chính phủ Tôn Dật Tiên và đến làm việc tại trụ sở của đoàn với danh nghĩa là phiên dịch cho Borođin, đồng thời là phóng viên của hãng Rosta. Sau khi tiếp xúc tìm hiểu những thanh niên yêu nước trong một tổ chức có tên là Tâm Tâm xã tại Quảng Châu, Người mở ngay một lớp huấn luyện về phương pháp cách mạng. Sau lớp huấn luyện đó Nguyễn Ái Quốc lựa chọn những thanh niên tích cực lập ra một nhóm bí mật là Cộng sản đoàn làm hạt nhân. Từ tổ chức hạt nhân này, Nguyễn Ái Quốc thành lập một tổ chức có tính chất rộng lớn hơn bao gồm các thanh niên yêu nước ở cả trong và ngaòi nước. Tháng 6/1925, Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội ra đời với mục đích “Hy sinh tư tưởng, quyền lợi, tính mệnh để làm cuộc cách mạng dân tộc rồi sau đó làm cách mạng thế giới”.
Tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội đã xuất bản tờ báo Thanh Niên làm phương tiện tuyên truyền và hướng dẫn hoạt động cách mạng cho các hội viên. Tờ báo này ban đầu chỉ phân phối cho các học viên của Hội coi như tài liệu học tập nhưng sau đó được gửi về trong nước để tuyên truyền mà đối tượng chính là những người Việt Nam biết chữ quốc ngữ. Báo Thanh niên xuất bản hàng tuần tại Quảng Châu. Sau khi in xong, báo được chuyển đến Thượng Hải, Hồng Kông để đưa về nước bằng tàu thuỷ. Bên cạnh báo Thanh niên còn có các báo Lính cách mạng, Công nông và tạp chí Tiền Phong đăng bài cho từng đối tượng cụ thể, mục đích là để truyền bá tư tưởng cách mạng cho toàn thể nhân dân Việt Nam. Ngoài báo chí Tổng bộ còn xuất bản sách giới thiệu về chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa Tam dân, trong đó nổi tiếng nhất là cuốn Đường Kách Mệnh của Nguyễn Ái Quốc xuất bản đầu năm 1927 trình bày một cách dễ hiểu nhất bản chất của học thuyết Mác Lênin và phương hướng, yêu cầu phát triển cơ bản của cách mạng Việt Nam.
Từ trung tâm cách mạng Quảng Châu, tài liệu được chuyển đi Matxcơva rồi sang Paris và quay lại Việt Nam hoặc có thể từ Quảng Châu chuyển trực tiếp về Việt Nam. Những tư tưởng chủ yếu được Nguyễn Ái Quốc truyền bá về nước thời kỳ này bao gồm: quan niệm về cách mạng, xác định lực lượng cách mạng, động lực cách mạng, vấn đề đoàn kết để tạo nên sức mạnh cách mạng và sự cần thiết phải có một chính đảng cách mạng. Cùng với đó, Nguyễn Ái Quốc tiến hành đào tạo một đội ngũ cán bộ cốt cán cho phong trào cách mạng thông qua các lớp huấn luyện chính trị. Người trực tiếp phụ trách lớp và là giảng viên chính. Thông qua những lớp này học viên được trang bị những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác Lênin, về kỹ năng thực hành công tác vận động quần chúng, về nguyên tắc hoạt động bí mật... Từ đầu năm 1925 đến năm 1927 đã có khoảng 10 khóa huấn luyện với gần 300 người được tham gia đào tạo, khi học xong những người này trở về nước và đến Xiêm hoạt động. Họ trở thành những người tuyên truyền, tổ chức phong trào cách mạng trong nước và Việt kiều ở Xiêm. Ngoài ra, Nguyễn Ái Quốc còn chọn một số thanh niên gửi đi học ở trường quân sự Hoàng Phố và trường chính trị Phương Đông để họ trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng sau này. Thời kỳ này Nguyễn Ái Quốc đã xây dựng được một hệ thống tổ chức cách mạng trên cả nước. Cuối năm 1926, sáu trong số học viên của khóa huấn luyện tại Quảng Châu được đưa về ba trung tâm lớn trong nước là Hà Nội, Vinh và Sài Gòn để tuyên truyền và tổ chức phong trào cách mạng trong cả nước.
Tháng 4- 1927, Tưởng Giới Thạch làm chính biến nên sau khi dự xong hội nghị Công đoàn Thái Bình Dương, Nguyễn Ái Quốc chuyển về Xiêm hoạt động. Lúc này việt kiều ta ở đây có trên 3 vạn người, chủ yếu là những người đã tham gia phong trào Cần Vương rồi lưu lạc sang Xiêm (phần lớn là người miền Trung). Trong tổ chức Việt kiều có nhiều chi bộ đặc biệt có hai chi bộ Thanh niên thuộc Tổng bộ. Nguyễn Ái Quốc hoạt động chủ yếu ở vùng Đông Bắc. Phương thức tuyên truyền vẫn như ở thời kỳ Quảng Châu, chủ yếu là sách báo và thuyết giảng
Như vậy, sau khi nghiên cứu Sơ thảo Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa, Nguyễn Ái Quốc đã tiếp thu và phát triển một cách sáng tạo những tư tưởng cách mạng của Lênin. Đồng thời, Người đã xúc tiến các hoạt động phong phú, đa dạng để truyền bá chủ nghĩa Mác Lênin vào Việt Nam. Đây là công tác chuẩn bị tư tưởng và tri thức cách mạng vô cùng quan trọng, là điều kịên thuận lợi để cho phong trào cách mạng vô sản phát triển ngay cả khi một chính đảng Cộng sản chưa được thành lập ở Việt Nam. Những tư tưởng cách mạng cơ bản của Lênin được đưa vào nước ta trong một thời gian dài đã đặt nền móng cho sự hình thành đường lối chiến lược và sách lược của Đảng mácxit tương lai ở Việt Nam./
Chú thích
1. Hồ Chí Minh- Toàn tập, tập 2, Nxb CTQG, H.2008, tr.36
2. Hồ Chí Minh- Toàn tập, tập 1, Nxb CTQG, H.2011, tr.40
3. Hồ Chí Minh- Toàn tập, tập 1, Nxb CTQG, H.2011, tr.475-476
4. Hồ Chí Minh- Tiểu sử, Nxb LLCT, H.2006, tr.104-105
5. Hồ Chí Minh- Toàn tập, tập 1, Nxb CTQG, H.2011, tr.487
6. Phạm Xanh- Nguyễn Ái Quốc với việc truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin ở Việt Nam, Nxb TTLL, H. 1990, tr.79
7. Phạm Văn Đồng- Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nxb. ST, H.1960, tr.12