VÀI Ý KIẾN VỀ CHỈNH LÝ TRƯNG BÀY BỘ ĐỒ DÙNG PHỤC VỤ BỮA ĂN HÀNG NGÀY CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH TẠI PHÒNG ĂN NHÀ 54
09 Tháng 10 Năm 2009 / 2309 lượt xem
Phạm Hoàng Điệp
Phòng Tuyên truyền- Giáo dục
Trong quần thể di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, Nhà 54 là nơi gắn bó với cuộc sống đời thường của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong suốt 15 năm cuối đời của Người. Ngôi nhà cùng với những tài liệu hiện vật trưng bày ở nơi đây thể hiện chân thực, rõ nét, sinh động cuộc sống thanh bạch, giản dị của vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc - một tấm gương mẫu mực về đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Nhân dịp kỷ niệm 105 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 5-1995, Khu di tích Phủ Chủ tịch đã quyết định mở cửa Nhà 54 để đón các vị lãnh đạo của Đảng và Nhà nước ta vào thăm. Đầu năm 1996, di tích này đã chính thức mở cửa rộng rãi cho khách tham quan trong và ngoài nước. Từ đó tới nay, di tích Nhà 54 đã được bảo quản, giữ gìn và phát huy tác dụng tốt.
Tuy nhiên, trong quá trình giới thiệu cho khách tham quan tại nhà di tích này, những cán bộ tuyên truyền đã nhận được một số ý kiến phản hồi từ phía khách tham quan xung quanh một số hiện vật trưng bày tại phòng ăn. Cụ thể như sau:
- Có một số khách thắc mắc vì sao bát đĩa dùng trong một bữa ăn của Chủ tịch Hồ Chí Minh lại nhiều kiểu, nhiều loại khác nhau như vậy, trong điều kiện lúc đó miền Bắc đã hết chiến tranh, nước ta đã đặt quan hệ ngoại giao và giao lưu thương mại với một số nước trên thế giới?
- Đa số khách cho rằng đôi đũa nhựa hiện đang trưng bày là đôi đũa nhựa Trung Quốc mới có gần đây, thời kỳ đó chưa có loại đũa này.
- Một số khách đặt câu hỏi về chiếc ngăn cặp lồng đựng cơm khi Chủ tịch Hồ Chí Minh dùng đã bị ố vàng, nắp đậy vênh như hiện nay chưa, để xác định đó là do sơ xuất của cán bộ phục vụ Bác hay là do quá trình bảo quản hiện vật không tốt?
Vì chưa thể giải đáp thoả đáng những thắc mắc trên đây của khách tham quan nên chúng tôi đã tiến hành khảo sát bộ đồ dùng ăn uống của Chủ tịch Hồ Chí Minh trưng bày tại phòng ăn ở Nhà 54. Kết quả khảo sát như sau:
Những đồ dùng phục vụ bữa ăn hàng ngày của Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện đang trưng bày tại phòng ăn Nhà 54 gồm có:
+ Bát ăn cơm cây dừa (sứ Việt Nam): 01 chiếc
+ Thìa sứ (Trung Quốc): 01 chiếc
+ Đĩa đựng mắm ớt (sứ Trung Quốc): 01 chiếc
+ Bát đựng nước chấm (sứ Trung Quốc): 01 chiếc
+ Đĩa sứ hoa đỏ (sứ Hải Dương): 03 chiếc
+ Đĩa sắt tráng men: 03 chiếc
+ Bát đựng canh (sứ Trung Quốc): 01 chiếc
+ Ngăn cặp lồng bằng nhôm có nắp đậy: 01 chiếc
+ Đũa nhựa Trung Quốc: 01 đôi
+ Lọ đựng tăm: 01 chiếc
+ Khay nhôm (mâm): 01 chiếc
Tổng số có 11 loại trên tổng số 15 hiện vật
* Một số nhận xét qua khảo sát:
- Toàn bộ số hiện vật trên đều chưa có số hiệu kiểm kê
- Bộ đồ dùng phục vụ bữa ăn hàng ngày của Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện đang trưng bày còn thiếu so với số liệu kiểm kê của kho Bảo tàng Hồ Chí Minh tháng 11-1981. Cụ thể tổng số có 28 loại gồm 34 hiện vật, nhưng hiện nay chỉ trưng bày có 11 loại gồm 15 hiện vật (theo báo cáo của Phòng Sưu tầm-Kiểm kê ngày 8-5-2004). Như vậy còn thiếu 17 loại gồm 19 hiện vật, lý do là có một số loại Người chỉ dùng khi ăn đồ ăn Âu, hiện tại chúng ta đang trưng bày theo bữa ăn Việt Nam nên không đưa vào.
- Một số hiện vật đang trưng bày khác nhiều so với miêu tả hiện vật gốc, ví dụ như chiếc bát đựng canh
- Ngăn cặp lồng dùng đựng cơm bị ố vàng và nắp đậy bị vênh
- Đôi đũa nhựa đang trưng bày có hình dáng giống với đũa nhựa Trung Quốc hiện nay.
- Số bát đĩa hiện đang trưng bày gồm nhiều loại, nhiều kiểu, hoa văn cũng khác nhau: hoa đỏ, hoa xanh, hình con rồng, hình cây dừa, có loại sản xuất tại Trung Quốc, có loại sản xuất tại Việt Nam...
Qua kết quả khảo sát, kết hợp với những ý kiến của khách tham quan chúng tôi có suy nghĩ: Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh sống vô cùng giản dị, tiết kiệm nhưng rất tinh tế. Đồ dùng của Người tuy đơn giản nhưng được xếp đặt ngăn nắp, vệ sinh, khoa học, không tuỳ tiện. Vì vậy, cần phải chỉnh lý trưng bày bộ đồ dùng ăn uống tại Nhà 54 sao cho vừa đảm bảo tính nguyên trạng, tính khoa học đồng thời phải có tính thuyết phục. Có như vậy mới nâng cao được hiệu quả tuyên truyền, đồng thời phát huy tác dụng di tích một cách tốt nhất.
* Một số nội dung cần chỉnh lý
1. Hiện tại chúng ta đang trưng bày một bữa ăn hàng ngày của Chủ tịch Hồ Chí Minh với bốn loại bát đĩa có kiểu dáng và hoa văn khác nhau. Theo chúng tôi nên trưng bày một loại bát, đĩa sứ Trung Quốc (loại Người dùng thường xuyên) có cùng kiểu dáng, màu sắc và hoa văn.
2. Để tránh nhầm lẫn đôi đũa nhựa đang trưng bày với đũa nhựa Trung Quốc hiện nay, nên thay bằng một đôi đũa ngà trong số bốn đôi đũa do các chiến sĩ cách mạng miền Nam gửi tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh mà Người đã dùng từ những năm 1964-1965 đến năm 1969. Theo tài liệu của Phòng Sưu tầm-Kiểm kê (Khu di tích Phủ Chủ tịch) thì từ tháng 11-1988 đôi đũa này đã được chuyển từ Khu di tích ra kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh. Nếu không thể thay bằng đũa ngà chúng ta có thể trưng bày loại đũa khác (gỗ, nhựa) mà trước đây Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng sử dụng.
3. Căn cứ vào danh mục 28 loại đồ dùng phục vụ bữa ăn hàng ngày của Chủ tịch Hồ Chí Minh thống kê tháng 11-1981 thì trừ một số loại Người chỉ dùng khi ăn đồ ăn Âu, cần trưng bày thêm:
- Lọ đựng tiêu tán
- Bát nhỏ đựng ớt
- Đĩa đựng hoa quả tráng miệng
4. Để không gây phản cảm cho khách tham quan cần tẩy các vết ố trên ngăn cặp lồng đựng cơm, sửa lại những chỗ bị vênh ở nắp đậy hoặc có thể làm lại hiện vật này theo mẫu hiện vật gốc.
Trên đây là một số đề xuất của chúng tôi về việc chỉnh lý trưng bày tại phòng ăn Nhà 54. Chúng tôi mong nhận được ý kiến đóng góp của Hội đồng khoa học cơ quan cũng như sự chỉ đạo, tạo điều kiện của Ban giám đốc Khu di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch. Đồng thời chúng tôi cũng mong có sự phối hợp tham gia của các cán bộ khoa học Phòng Kho Bảo tàng Hồ Chí Minh để công việc chỉnh lý trưng bày được tiến hành một cách thuận lợi, nhanh chóng.