MỘT SỐ SUY NGHĨ VỀ BẢN IN LỜI CHÚC MỪNG NĂM MỚI 1961 CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH
09 Tháng 10 Năm 2009 / 2304 lượt xem
Lê Ngân Mai
Khu Di tích Phủ Chủ tịch
Trong quá trình nghiên cứu những bài thơ và lời chúc mừng năm mới của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng tôi thấy Lời chúc mừng năm mới 1961 (in trong Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, T10, tr. 242-245) của Người có nội dung gần giống như Lời chúc năm mới 1958 (đăng trên Báo Nhân dân, số 1393, ngày 1-1-1958 và in trong Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996,T9, tr.1-4). So sánh với những cuốn Hồ Chí Minh toàn tập do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản lần thứ hai, năm 2002, chúng tôi vẫn thấy có sự trùng lặp về nội dung của hai bài viết đó. Nhưng xét lịch sử và hoàn cảnh ra đời của hai bài viết, chúng tôi thấy chỉ Lời chúc năm mới 1958 là đúng với những sự kiện mà bài viết nêu.
1.Trong phần đầu của Lời chúc mừng năm mới 1961 có đoạn viết: Nói chung thì tình hình thế giới năm ngoái phát triển theo hướng có lợi cho lực lượng hoà bình và chủ nghĩa xã hội. Việc rất quan trọng là sau ngày kỷ niệm bốn mươi năm Cách mạng Tháng Mười vĩ đại, đã có cuộc Hội nghị của các đảng cộng sản, đảng công nhân và đảng lao động các nước trong đại gia đình xã hội chủ nghĩa. Tiếp theo đó thì có cuộc Hội nghị của sáu mươi bốn đảng cộng sản, đảng công nhân và đảng lao động trên thế giới (sđd, tr.242).
Nhưng ba sự kiện được nêu trong bài đều diễn ra trong năm 1957.
- Ngày kỷ niệm 40 năm Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại: 7 /11/1917- 7 /11 /1957.
- Hội nghị của các đảng cộng sản, đảng công nhân và đảng lao động các nước trong đại gia đình xã hội chủ nghĩa họp tại Mátxcơva, Liên Xô từ ngày 14 đến ngày 16-11-1957 với sự tham gia của các đoàn đại biểu của 12 nước xã hội chủ nghĩa.
- Hội nghị của 64 đảng cộng sản, đảng công nhân và đảng lao động trên thế giới được tổ chức nhân dịp đến Liên Xô dự Lễ kỷ niệm 40 năm Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại. Hội nghị họp từ ngày16 đến ngày 19-11-1957 tại Mátxcơva, Liên Xô.
Theo giáo trình Lịch sử thế giới hiện đại của Giáo sư Nguyễn Anh Thái do Nhà xuất bản Giáo dục phát hành tại Hà Nội năm 1998 thì tháng 11-1960 Đại hội đại biểu của 81 (chứ không phải 64) đảng cộng sản và công nhân họp tại Matxcơva, Liên Xô. Do đó năm ngoái như bài viết là năm 1957 chứ không phải là năm 1960 và cả 3 sự kiện trên đều được diễn ra trước ngày 1-1-1958 là ngày Bác Hồ gửi thư chúc mừng năm mới 1958 chứ không thể là thời điểm viết Lời chúc mừng năm mới 1961.
2. Tiếp theo, bài viết có đoạn: Hiện nay đang có cuộc Đại hội nhân dân Á - Phi họp ở thủ đô nước Ai Cập, có đại biểu hơn 40 nước tham gia, thay mặt cho 2 phần 3 nhân dân trên thế giới (sđd, tr.242).
Đại hội Á - Phi tức Hội nghị đoàn kết các nước châu Á và châu Phi họp ở Thủ đô Cairô (Ai Cập) từ ngày 26-12-1957 đến ngày 1-1-1958. Dự Hội nghị có các đoàn đại biểu của 45 nước ở châu Á và châu Phi. Như vậy sự kiện này đúng với thời gian ra đời của Lời chúc năm mới 1958 chứ không phù hợp với Lời chúc mừng năm mới 1961 bởi thời điểm đầu năm 1961 không diễn ra sự kiện đó.
3. Trong Lời chúc mừng năm mới 1961, có đoạn viết: Sang năm mới, thời kỳ khôi phục kinh tế đã kết thúc và mở đầu thời kỳ phát triển kinh tế một cách có kế hoạch (sđd, tr.243).
Như chúng ta đã biết, thời kỳ khôi phục kinh tế ở miền Bắc nước ta được tiến hành từ năm 1955 đến năm 1957, theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng (9-1954), vậy thời điểm kết thúc thời kỳ khôi phục kinh tế là năm 1957, sau đó miền Bắc thực hiện kế hoạch 3 năm cải tạo xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế và văn hoá (1958-1960) theo Nghị quyết Hội nghị lần thứ 13(tháng 12-1957) và Nghị quyết Hội nghị lần thứ 14 (tháng 11-1958) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá II). Do đó, bối cảnh đất nước với các sự kiện trên phù hợp với Lời chúc năm mới 1958 chứ không đúng trong Lời chúc mừng năm mới 1961.
4. Trong Lời chúc mừng năm mới 1961, có một số đoạn được in trong trang 244 mà chúng tôi cho là lỗi trong quá trình sắp chữ và in sách: Các cụ phụ lão hãy làm gương mẫu “lão đương ích tráng”(1), đôn đốc con cháu thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để xứng đáng là người chủ của nước nhà mai sau.
Các cháu thanh niên hãy xung phong trong mọi việc, đoàn kết học tập lao động.
Theo chúng tôi, phải in như Lời chúc năm mới 1958 thì mới đúng lời căn dặn của Bác: Các cụ phụ lão hãy làm gương mẫu “lão đương ích tráng”, đôn đốc con cháu thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm.
Để xứng đáng là người chủ của nước nhà mai sau, các cháu thanh niên hãy xung phong trong mọi việc: đoàn kết, học tập và lao động.
Hoặc một đoạn khác trong Lời chúc mừng năm mới 1961: Đồng bào miền Bắc, nhất là anh chị em công nhân, nông dân, thợ thủ công, mọi người hãy ra sức thi đua sản xuất và tiết kiệm, ra sức sản xuất nhiều, nhanh, tốt và rẻ, tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm, do đó mà xây dựng nước nhà và dần dần cải thiện đời sống (sđd, tr.244).
Theo chúng tôi, phải in như Lời chúc năm mới 1958 thì mới đúng lời căn dặn của Bác: Đồng bào miền Bắc, nhất là anh chị em công nhân, nông dân, thợ thủ công, mỗi người hãy ra sức thi đua sản xuất và tiết kiệm, ra sức sản xuất nhiều, nhanh, tốt và rẻ; do tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm mà xây dựng nước nhà và dần dần cải thiện đời sống (sđd, tr.3).
5. Ngoài ra, trong 2 văn bản trên cũng có một số câu dùng từ khác nhau. Cụ thể là:
- Trong Lời chúc năm mới 1958 có câu: Đồng bào miền Nam đã bền bỉ và anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ- Diệm, đòi cải thiện đời sống, đòi tự do dân chủ, đòi thống nhất nước nhà bằng phương pháp hoà bình (sđd, tr.3). Trong Lời chúc mừng năm mới 1961, thì in là: Đồng bào miền Nam đã bền bỉ và anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ- Diệm, đòi cải thiện đời sống, đòi tự do dân chủ, đòi hoà bình thống nhất nước nhà (sđd, tr.243).
Trong Lời chúc năm mới 1958 có câu: Anh chị em lao động trí óc hãy cố gắng học tập chủ nghĩa Mác- Lênin, tuỳ theo khả năng mà tham gia lao động chân tay, để tự rèn luyện mình và để góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội (sđd, tr.3). Trong Lời chúc mừng năm mới 1961, thì in là: Anh chị em lao động trí óc hãy chú ý học tập chủ nghĩa Mác- Lênin, tuỳ theo khả năng mà tham giao lao động chân tay, để tự rèn luyện mình và để góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội (sđd, tr.244).
Trên đây là một số suy nghĩ của chúng tôi khi đọc bản in Lời chúc mừng năm mới 1961 của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nội dung trùng lặp của hai bài viết trên gợi cho chúng tôi giả thiết rằng:
- Có sự nhầm lẫn trong quy trình biên tập bản thảo.
- Có thể do lỗi lúc sắp xếp thứ tự bài trên máy.
- Có thể nhầm lẫn trong quá trình lưu giữ băng ghi âm vì Lời chúc mừng năm mới 1961 của Bác Hồ được ghi lại qua băng ghi âm lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.
- Hoặc có thể vì lý do nào khác vì Bác Hồ rất cẩn trọng trong khi viết bài và dùng câu chữ rất chính xác. Người còn có thể ứng khẩu văn thơ tuỳ theo ngữ cảnh thì không thể có sự nhầm lẫn như vậy được.
Chúng tôi rất mong được các nhà nghiên cứu, các cán bộ khoa học trong và ngoài cơ quan cho ý kiến để giúp chúng ta hiểu đúng và rõ hơn về nội dung Lời chúc mừng năm mới 1961 của Bác Hồ.
Chú thích:
(1) Lão đương ích tráng: càng già càng dẻo dai.