Những cây dừa trong vườn Bác

Cây dừa miền Nam:
Đến tham quan ngôi nhà sàn Bác Hồ tại Khu di tích Phủ Chủ tịch, chúng ta đều thấy ngay ở vườn trước nhà sàn có hai cây dừa cao, xanh tốt, sai quả, trồng đối xứng nhau được gọi là hai cây dừa miền Nam. Hai cây dừa này được lấy từ công viên Thống Nhất về trồng tại đây năm 1958, sau khi Bác Hồ chuyển sang nhà sàn ở và làm việc. Dừa là hình ảnh của miền Nam thân thương, vì thế hàng ngày Bác Hồ thường trực tiếp chăm sóc cho hai cây dừa, theo dõi sự phát triển đều đặn của từng cây.
Cũng như đối với cây vú sữa miền Nam trồng ở phía sau nhà sàn, mỗi khi mùa đông đến, Bác Hồ luôn nhắc các đồng chí phục vụ chống rét cho hai cây dừa khi cây còn non. Khi một cây bị sâu bệnh, Bác hướng dẫn cụ thể cho các đồng chí phục vụ cách chữa trị cho cây. Được chăm sóc tốt hai cây dừa đều sai quả. Cứ đến mùa, Bác nhắc anh em phục vụ hái dừa chia cho mọi người. Người còn truyền cho anh em kinh nghiệm dân gian: lấy muối bọc vào giấy bản rồi đặt vào phần ngọn cây trước lúc dừa trổ hoa để cây ra nhiều trái hơn.
Cây dừa vốn là hình ảnh đặc trưng của miền Nam. Trong thời gian bệnh nặng, Bác vẫn hướng về Nam với nỗi nhớ da diết. Trước giờ phút lâm chung, khi đang nằm trên giường bệnh, một lần tỉnh dậy Bác Hồ nói muốn uống nước dừa. Hiểu rõ tình cảm của Bác với miền Nam, anh em phục vụ đã hái dừa trên hai cây dừa trồng trước nhà sàn, lấy nước dâng Bác. Người đã nhấp một chút nước dừa miền Nam như muốn mang về cõi vĩnh hằng hình ảnh của miền Nam yêu dấu. Sau khi Bác mất, nhà thơ Tố Hữu vào thăm lại nhà sàn, nhìn hai cây dừa càng nhớ Bác, ông đã viết mấy vần thơ:
Dừa ơi cứ nở hoa đơm trái
Bác vẫn chăm tay tưới ướt bồn...

Cây dừa hai mầm:
Vào năm 1962, nhân dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Tám, Bác Hồ về thăm tỉnh Phú Thọ. Sau khi dự mít tinh, Bác rời thị xã Phú Thọ đến thăm hợp tác xã Nam Tiến và Nhà máy Su-pe phốt phát Lâm Thao. Đúng 8h30 phút, Bác cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh và huyện Lâm Thao về đến xã Nam Tiến (sau là xã Cao Mại) và đi thăm Nam Tiến - điển hình tiên tiến về năng suất lúa cao sản của tỉnh. Bác đi thẳng vào sân trụ sở hợp tác xã để gặp gỡ và nói chuyện với cán bộ, xã viên đang đón chờ Người. Đi đến chỗ các cháu thiếu niên, thấy các cháu khỏe mạnh, Bác vui và khen ngợi sự quan tâm đến thế hệ trẻ của lãnh đạo tỉnh Phú Thọ. Sân hợp tác xã đông dần lên, từ 500 người lên đến cả ngàn xã viên. Quây quần với bà con trên vuông sân nhỏ, Bác hỏi thăm tình hình sức khỏe các cụ già, sức khỏe và ngày công của chị em phụ nữ, rồi Bác nhắc đến một số công tác của hợp tác xã, căn dặn bà con phải đoàn kết xây dựng hợp tác xã, đoàn kết với công nhân các nhà máy để phát triển sản xuất và cải thiện đời sống. Dù thời gian eo hẹp nhưng Bác vẫn tranh thủ vào thăm một số gia đình xã viên như nhà anh Tường, ông Ý, ông Thỉnh… Trước khi Bác ra về, bà con xã viên Nam Tiến người mang dừa, người đem bí ngô đến biếu, Bác vui vẻ nhận, cảm ơn và tặng lại bà con. Cuối năm 1962, hợp tác xã Nam Tiến ươm được cây dừa có hai mầm, bà con nhân dân xã Nam Tiến cử người gánh xuống Hà Nội biếu Bác Hồ.
Khoảng tháng 12 năm 1962, quả dừa hai mầm này được trồng trong khu vườn gần bờ ao cá đối diện với nhà sàn tạo thành cây dừa đôi lạ mắt. Bác Hồ gợi ý trồng cây dừa hai mầm độc đáo này gần đường đi lại để mọi người đều được xem. Hiện nay hai mầm đã mọc thành hai cây cao bằng nhau là 10 m, chu vi gốc 1,95m và vẫn cho quả sai, đều.
Cùng với mỗi loài cây trong vườn Bác, cây dừa hai mầm đã gắn liền với cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian Người sống và làm việc trong Khu Phủ Chủ tịch. Nó không chỉ mang một ý nghĩa cao đẹp, sâu xa và những bài học quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tình yêu thiên nhiên, thương yêu con người mà nó còn thể hiện tình cảm, sự quan tâm của Bác dành cho nhân dân các địa phương cũng như tình cảm chân thành, sâu sắc của nhân dân các địa phương trong cả nước dành cho Bác Hồ kính yêu. Để bảo tồn cây dừa hai mầm quý này, ngày 19 tháng 8 năm 2016, nhân dân xã Nam Tiến ươm được cây dừa hai mầm đã tặng cho Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch và trồng ngay cạnh cây dừa hai mầm trước đây.
Hai cây dừa Indonesia:
Tháng 2 năm 1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn đầu Đoàn đại biểu Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hoà thăm hữu nghị nước Cộng hoà Indonesia. Trong chuyến thăm này nhân dân Indonesia đã biếu Bác Hồ hai cây dừa.
Chủ tịch Hồ Chí Minh mang hai cây dừa mà nhân dân Indonesia biếu cho trồng hai bên bến ao cá trước nhà sàn gỗ, cách hai cây dừa miền Nam bên trong đường ra cầu ao 9,2m. Từ ngày trồng dừa được chăm sóc tốt, cây phát triển nhanh, ra hoa kết quả.
Hiện nay Khu di tích Phủ tịch vẫn đang thực hiện tốt nhiệm vụ bảo tồn, gìn giữ vườn cây, nhất là việc bảo tồn những cây xanh mà nhân dân các nước biểu Chủ tịch Hồ Chí Minh được Người mang về trồng trong khu Phủ Chủ tịch. Vì vậy những đoàn khách quốc tế đến thăm nơi ở và làm việc của Người tại khu Phủ Chủ tịch nhất là những đoàn khách Indonesia cảm thấy vinh dự và xúc động, cho thấy tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho nhân dân, đất nước Indonesia. Ngày 4/3/2014, Ông Sidarto Danusubroto dẫn đầu đoàn đại biểu Hội đồng Hiệp thương Nhân dân Indonesia đã vào thăm nơi ở và làm việc của Người tại Khu di tích Phủ Chủ tịch. Chủ tịch Hội đồng Hiệp thương Nhân dân Indonesia Sidarto Danusubroto đã vô cùng kính phục trước tấm gương sáng về cuộc đời giản dị, sự nghiệp vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Và đặc biệt Chủ tịch rất xúc động khi được nghe giới thiệu về hai cây dừa nhân dân Indonesia đã biếu Chủ tịch Hồ Chí Minh mà hiện vẫn đang phát xanh tốt trước ngôi nhà sàn của Người . Bày tỏ sự kính trọng và tình cảm của mình, Ông Sidarto Danusubroto phát biểu: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là một người anh hùng, là một nhà lãnh đạo của nhân dân Việt Nam. Sự giản dị của Người, sự chân thành của Người và tấm gương của Người đã động viên tất cả chúng ta”.